ΘΡΥΛΟΙ
Ο ιπτάμενος Ολλανδός
Για περισσότερα από 150 χρόνια ο θρύλος του Ιπτάμενου Ολλανδού αναφέρεται στις συζητήσεις των ναυτικών ανά τον κόσμο, που μιλούν για ένα τρικάταρτο ολλανδικό ιστιοφόρο του 17ου αιώνα με καπετάνιο τον ολλανδό Hendrick Van der Decken. Ο πιο διαδεδομένος θρύλος είναι εκείνος που αναφέρει πως στα μέσα του 17ου αιώνα, ταξιδεύοντας από το Άμστερνταμ προς την Ινδία με το πλοίο του "Ολλανδός", έπεσε σε μεγάλη καταιγίδα στο ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας. Υπερβολικά σίγουρος για τις ικανότητές του διαβεβαίωσε τους ναύτες του ότι θα καταφέρει να διαπλεύσει το ακρωτήρι «ακόμη κι αν χρειαστεί να φτάσει το πλοίο μέχρι το τέλος του κόσμου». Το μόνο που κατάφερε ήταν να βυθίσει το πλοίο αύτανδρο. Ως τιμωρία για την ανοησία του, το πλοίο καταδικάστηκε να παλεύει στην αιωνιότητα με τις καταιγίδες.
Κατά τη διάρκεια του 18ου και 19ου αιώνα οι ναυτικοί διηγούνταν ότι κάποτε ένα πλοίο, με κυβερνήτη τον Ολλανδό βαν ντερ Ντέκεν, ταξίδευε γύρω από το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας. Εκεί έπεσε σε μια τρομερή καταιγίδα. Ο καπετάνιος δεν έκανε το παραμικρό προκειμένου να αποφύγει το ακραίο καιρικό φαινόμενο. Παρά τις ικεσίες του τρομοκρατημένου πληρώματος, ο Ντέκεν έδειχνε να έχει τρελαθεί και οδήγησε το πλοίο στην καρδιά της καταιγίδας. Οι ναύτες στασίασαν αλλά ο καπετάνιος πέταξε τον επικεφαλής τους στη θάλασσα. Κρατώντας σφικτά το τιμόνι συνέχισε να περιφρονεί την καταιγίδα, τραγουδώντας και βλαστημώντας τα θεία. Τότε το πλήρωμα κατέφυγε στην προσευχή η οποία δεν άργησε να εισακουστεί.... Ένα εκτυφλωτικό φως τύλιξε το πλοίο. Μέσα απ’ αυτό ξεπρόβαλλε η μορφή του Θεού που καταράστηκε τον βλάσφημο πλοίαρχο να περιπλανιέται αιώνια με το πλοίο του, εν μέσω καταιγίδας. Όσα πλοία θα τον συναντούσαν θα είχαν κακή τύχη, επομένως τον απέφευγαν όλοι. Μετά την καταδίκη του Ντέκεν ο Θεός εξαφανίστηκε και μαζί του το πλήρωμα του πλοίου. Από τότε ο Ντέκεν ταξιδεύει αιώνια ολομόναχος στο πηδάλιο του πλοίου σκορπώντας τον θάνατο σε όποιο άτυχο πλοίο βρεθεί στο δρόμο του....
Μια άλλη άποψη του θρύλου, λέει για ένα καπετάνιο με το όνομα Barent Fokke, γύρω στο 1650. Ο άγριος και βάρβαρος χαρακτήρας του είναι γνωστός σε όλους τους ναυτικούς αλλά το πλοίο του ήταν το πιο γρήγορο απο όλα. Μπορούσε να κάνει την απόσταση Άμστερνταμ – Μπατάβια (Ινδονησία) σε τρεις μόλις μήνες, εκπληκτικό κατόρθωμα για την εποχή, κατόρθωμα απίστευτο αν -σύμφωνα με πολλούς- δεν επέμβει ο ίδιος ο Διάβολος. Έτσι, όταν το πλοίο εξαφανίζεται μια μέρα στη θάλασσα, γεννιέται ένας θρύλος που το θέλει να διασχίζει στους αιώνες τις θάλασσες, καταραμένο γιατί διέπραξε συμφωνία με το Διάβολο.
Σύμφωνα με μια τρίτη εκδοχή, ο καπετάνιος του πλοίου λεγόταν Van der Staten και τιμωρήθηκε να περιπλανιέται αιώνια στις θάλασσες γιατί ήταν το μοναδικό πλοίο που σάλπαρε από το Άμστερνταμ για τα ανοιχτά την ημέρα της Μεγάλης Παρασκευής.
Μια τέταρτη εκδοχή αναφέρεται στον καπετάνιο Ramhout van Dam. Επί των ημερών του τρομερά και ανεξήγητα εγκλήματα συνέβησαν στο πλοίο του. Σε ένα ταξίδι το πλήρωμα χτυπήθηκε από πανούκλα με αποτέλεσμα το πλοίο να μην μπορεί να «δέσει» σε κανένα λιμάνι λόγω της απαγόρευσης. Έκτοτε πλοίο και πλήρωμα είναι καταδικασμένοι να πλέουν για πάντα στα ανοιχτά χωρίς να φτάνουν ποτέ σε λιμάνι.
Μαρτυρίες
Πιστεύεται ότι οι πρώτες διηγήσεις για τον Ιπτάμενο Ολλανδό κυκλοφόρησαν μεταξύ των ναυτικών κατά το 17ο αιώνα και συνδέονται με το γεγονός ότι ο περίπλους της Νότιας Αφρικής ήταν το πιο επικίνδυνο τμήμα. Οι πρώτες αναφορές προέρχονται από τα γραπτά του , Η πρώτη γραπτή καταγραφή, όμως, για τον Ιπτάμενο Ολλανδό έγινε αρκετά αργότερα από τον Τζορτζ Μπάρινγκτον (George Barrington) το 1795 . Μικροαπατεώνας που πέρασε για λίγο απ' τη σωφρωνιστική αποικία Μπότανι Μπέι (το σημερινό Σίδνεϊ της Αυστραλίας), ο Μπάρινγκτον διέσωσε πως αρκετοί ναυτικοί μιλούσαν για ένα στοιχειωμένο ολλανδικό πολεμικό πλοίο που εμφανιζόταν έξω απ' το Ακρωτήρι της Καλής Ελπίδας, περιβεβλημένο με μαύρο σύννεφο. Ενώ όμως αρχικά φαινόταν να τους καταδιώκει, τελικά εξαφανιζόταν όταν έφτανε αρκετά κοντά.
Πολλοί συγγραφείς έχουν γράψει ιστορίες και ποιήματα για τον Ιπτάμενο Ολλανδό, η ιστορία του οποίου έχει αποτελέσει το θέμα και στην ομώνυμη όπερα του Ρίχαρντ Βάγκνερ. Σε όλες τις αναφορές το πλοίο θεωρείται ένας πολύ κακός οιωνός για τους ναυτικούς. Το να δουν τον Ιπτάμενο Ολλανδό ισοδυναμεί με θεϊκή προειδοποίηση ότι το ταξίδι τους είναι καταραμένο. Πολλοί ναυτικοί έχουν ορκιστεί σε ό,τι πιο ιερό ότι ήταν μάρτυρες της εμφάνισης του Ιπτάμενου Ολλανδού. Μια πρώτη αναφορά γίνεται το 1835, όταν ενα αγγλικό εμπορικό πλοίο στο ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας πλέει ξαφνικά σε πορεία σύγκρουσης με ενα παλιό τρικάταρτο ιστιοφόρο, το οποίο εξαφανίζεται στη συνέχεια μέσα σε καταιγίδα,ενώ ο καιρός ήταν αίθριος. Η πιο συγκλονιστική μαρτυρία είναι αυτή του πληρώματος του πλοίου Η.M.S. Bacchante, που ανήκε στο Βασιλικό Στόλο του Βρετανικού Ναυτικού.Ο νεαρός δούκας του Γιόρκ και μελλοντικός βασιλιάς της Αγγλίας Γεώργιος ο Ε΄ , δεκατριών χρονών τότε, ταξίδευε ως σημαιοφόρος του πλοίου. Τη νύχτα της 11ης Ιουλίου 1881 το πλοίο βρισκόταν στο ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας. Ένα φως εμφανίζεται στο σκοτάδι και μαζί μ’ αυτό ξεπροβάλλει ένα πλοίο περιτριγυρισμένο από μια τρομακτική κοκκινωπή αύρα και κόβει το δρόμο στο Η.M.S. Bacchante. Κάποιοι από το πλήρωμα τρέχουν στην πρύμνη για να δουν το φαινόμενο, αλλά το πλοίο εξαφανίζεται στο σκοτάδι το ίδιο μυστήρια όπως εμφανίσθηκε. Ο δούκας, όπως και δώδεκα μέλη του πληρώματος, παρατηρούν άφωνοι το θέαμα. Την ίδια νύχτα, ο ναύτης που αντελήφθη πρώτος το πλοίο – φάντασμα έπεσε από το κατάρτι και σκοτώθηκε. Μερικές εβδομάδες αργότερα, ο ναύαρχος του πλοίου πεθαίνει κι αυτός. Για κάποιους, τα δραματικά αυτά γεγονότα συνδέονται με την περίεργη εμφάνιση του πλοίου. Το 1887, το πλήρωμα του αμερικάνικου πλοίου Orion, κατευθυνόμενο από το Σαν Φρανσίσκο στην Κίνα, παρατηρεί μπροστά του ένα παλιό τρικάταρτο ιστιοφόρο που φωτίζεται από ένα παράξενο άσπρο φως. Για μια στιγμή το ιστιοφόρο πλησίασε, για να εξαφανιστεί ξαφνικά στη συνέχεια. Το 1939, ενα ιστιοφόρο γίνεται αντιληπτό από την ξηρά από δεκάδες ανθρώπους που βρίσκονται σε ακτή της Νότιας Αφρικής. Το ιστιοφόρο, που έχει τα πανιά του ορθάνοιχτα, διασχίζει τη θάλασσα με μεγάλη ταχύτητα μέσα σε μια δυνατή τρικυμία τη στιγμή που δεν υπάρχει η παραμικρή πνοή ανέμου, για να εξαφανιστεί μυστηριωδώς μπροστά στα έκπληκτα μάτια των ανθρώπων της παραλίας. Τελευταία καταγραφή εμφάνισης του πλοίου γίνεται το 1940, όταν τα μέλη ενός πληρώματος έδωσαν μια ακριβή περιγραφή του σκαριού του πλοίου μη γνωρίζοντας το μύθο του Ιπτάμενου Ολλανδού. Kάπου εκεί σταματούν οι αναφορές των ναυτικών και ο θρύλος του Ιπτάμενου Ολλανδού αρχίζει να ξεθωριάζει στο χρόνο, χωρίς να χάνει όμως τίποτε από τη γοητεία του…
Γιατί όμως ο καταραμένος κυβερνήτης είναι Ολλανδός;...
Στα μέσα του 17ου αιώνα οι Ολλανδοί έχουν δημιουργήσει μια θαλασσοκρατορία. Μαχόμενοι εναντίον των πρώην δυναστών τους Ισπανών, επεκτάθηκαν σε μακρινές ηπείρους, δημιούργησαν σημαντικές αποικίες και απέσπασαν από τους Πορτογάλους το μονοπώλιο της εμπορίας μπαχαρικών. Λογικό ήταν λοιπόν ο αρχικός μύθος να «ολλανδοποιηθεί»....
Περισσότερες πληροφορίες στην ταινία "Οι πειρατές της Καραϊβικής "...
Ο Ιπτάμενος Ολλανδός του Ρίχαρντ Βάγκνερ από την Εθνική Λυρική Σκηνή σε σκηνοθεσία Γιάννη Κόκκου, Ηρώδειο. Πηγή:www.lifo.gr
Γεμουσακάκη Κατερίνα , Κούρτης Αθανάσιος, Ιντζέ Μαρία
